Alle beweringen in dit artikel worden met wetenschappelijk onderzoek onderbouwd. De kleine cijfertjes op deze pagina geven aan welk onderzoek gebruikt werd. U kunt dit onderzoek online nalezen op de pagina wetenschappelijk onderzoek.
Het 10 leefstijlstappenplan voor de preventie van diabetes type 2
De preventie van diabetes type 2 kent vele facetten. Dit artikel geeft een overzicht van alle leefstijlaspecten die het risico op deze ziekte kunnen beperken. Maar ik hoor u al zuchten "acht pagina's moet ik die allemaal lezen?" Voor die lezers het 10 stappenplan in volgorde van belang.- Eet laag glycemische voeding met een index waarde lager dan 55. Dat betekent geen bruin of wit brood, maar alleen volkorenbrood. Eet weinig of geen aardappelen, rijst of pasta.
- Eet meer vezelrijke voeding zoals groente en fruit. Gebruik een eigentijdse oplossing zoals Green Smoothies om voldoende groente en fruit binnen te krijgen.
- Gebruik alleen voeding die gemaakt is met volkorengranen. Gebruik geen voeding met geraffineerde granen.
- Eet minder verzadigt vet en meer onverzadigd vet door 2 - 3 maal per week vette vis te eten. Gebruik geen zonnebloemolie en volg geen vetarm dieet
- Kies voor een Mediterrane of Paleolithische voedingswijze
- Zorg voor voldoende beweging. Krachttraining is een goede keuze.
- Gebruik olijfolie en kokosvet. Kokosvet kan zonder bezwaar gebruikt worden voor bakken en braden.
- Gebruik geen voeding waarin fructose of "natuurlijke vruchtensuiker" als zoetstof is gebruikt.
- Gebruik geen voeding met transvetten. Dus gebruik ook geen maragrines. Roomboter is met mate toegestaan.
- Gebruik een goede multi vitamine met voldoende vitamine D en magnesium.
Verkeerd advies voedingscentrum
Eet hoog glycemische voeding???
Een studie uit 2008 geeft aan dat het risico op diabetes type 2 door een hoog glycemisch dieet met 21 - 59% wordt vergroot29. Het RIVM schrijft in 2008 dat hoe hoger de glycemische waarde van de voeding is hoe groter het risico op het ontstaan van insulineresistentie wordt30. Insulineresistentie is de voorbode van diabetes type 2.
Wat betreft de glycemische index slaat het Voedingscentrum de plank dus volkomen mis. Hoog glycemische voeding zoals brood, aardappelen, rijst en pasta met een glycemische index waarde van 70 vergroten het risico op diabetes type 2. Er is overweldigend veel bewijs dat juist laag glycemische voeding beschermt tegen het ontstaan van diabetes type 231-36. Het zou beter zijn als het Voedingscentrum minder ongenuanceerde uitspraken deed over brood en de bevolking gewoon volkorenbrood of nog beter vollerkorenbrood adviseerde. Deze broodsoorten hebben een gezonde lage GI waarde van 4033. Bovendien blijkt het dat laag glycemische voeding u beschermt tegen hart en vaatziekten36.
Met het voedingsadvies "4 – 5 opscheplepels aardappelen en 6 – 7 sneetjes brood" laat het Voedingscentrum zien hoe ver ze achterloopt bij de realiteit. Dit advies paste goed bij de Nederlandse bevolking die begin 1900 leefde maar niet meer in onze huidige maatschappij.
Brood bevat veel vezels???
Ook aan kinderen geeft het Voedingscentrum verkeerde adviezen. Het Voedingscentrum heeft een document voor kinderen gemaakt die op school een werkstuk willen maken of een spreekbeurt willen geven over gezonde voeding28. Hier wordt opnieuw hoog glycemische voeding als "gezond" geadviseerd: dagelijks aanbevolen voor kinderen tussen de 12 – 20 jaar: 5 – 7 sneetjes brood, 4 – 5 aardappelen, 4 – 5 opscheplepels rijst of pasta28.Bovendien wordt de indruk gewekt dat brood veel vezels bevat28. Iedereen weet dat als je kinderen adviseert om veel brood te eten dat ze voor witbrood kiezen. Een kind zou per dag ruim 40 sneetjes witbrood moeten eten, dat is ruim anderhalf brood, om met witbrood voldoende vezels binnen te krijgen.
Het zou beter zijn geweest als het Voedingscentrum kinderen zou leren waarom volkorenproducten zo gezond voor ze zijn41-47. Die kennis kunnen ze goed gebruiken. Want ook kinderen krijgen tegenwoordig steeds vaker diabetes type 237-40. Overheden maken zich vooral zorgen wat dit gaat betekenen voor de gezondheid van deze kinderen als ze ouder worden en welke belasting dat op de gezondheidszorg zal geven. Complicaties zullen bij deze kinderen namelijk op een veel jongere leeftijd optreden37-39.
Het RIVM schrijft hierover in 2008: "Het feit dat type 2 diabetes op steeds jongere leeftijd voorkomt heeft gevolgen voor de patiënten zelf, maar ook voor de volksgezondheid. Vanwege de langere duur van de ziekte, zullen ook meer complicaties optreden, of ontstaan op jongere leeftijd, met een hoge ziektelast als gevolg.37." In het artikel over zwangerschapsdiabetes kunt u lezen waarom deze explosie van diabetes type 2 een tsunami wordt als jongens voor hun twaalfde jaar diabetes type 2 ontwikkelen.
Het zou getuigen van visie als het Voedingscentrum de ouders van jonge kinderen op de gezondheidsvoordelen van volkorengranen attent zou maken. Misschien wat meer reclamespotjes zoals die bij de vuurwerkwaarschuwingen gebruikelijk zijn. Want als kinderen tenen moeten missen vanwege diabetische complicaties is dat, net als bij de vuurwerkwaarschuwing, geen prettig gezicht.
Kies voor volkerenproducten
De explosie van diabetes type 2 kan in Nederland heel eenvoudig tot staan worden gebracht als het verboden wordt om voeding te verkopen die geraffineerde graanproducten bevat. Alleen producten op basis van volkorengranen zouden moeten worden toegestaan.
Fructose waarschuwing
Fructose is een suiker die van nature in een hele kleine hoeveelheid in fruit voorkomt. Het heeft hierdoor een ‘gezond’ imago verkregen. De industrie heeft dit gezonde imago misbruikt door fructose als zoetstof te gebruiken. Fructose is als zoetstof echter zeer schadelijk voor onze gezondheid. Het veroorzaakt ondermeer insulineresistentie, de voorbode van diabetes type 2. Vaak worden producten aangeprezen met "alleen met natuurlijke vruchtensuiker gezoet" daar wordt fructose mee bedoelt.middel zijn de eerste
pre-diabetes type 2 signalen
Insulineresistentie is een vast onderdeel van het metabole syndroom. Als er naast een hoge fructoseconsumptie ook nog sprake is van een magnesiumtekort wordt het risico op insulineresistentie nog groter.
Denk nu niet "ik eet helemaal geen fructose" want u krijgt fructose sneller binnen dan u denkt. Bijvoorbeeld door het volgen van een afslankprogramma met Herbalife Shakes. Deze shakes bevatten per 100 gram maar liefst 32 gram fructose.
U kunt in de fructose waarschuwing nog meer lezen over de schadelijke effecten van deze zoetstof.
Eet minder verzadigd en meer onverzadigd vet
Eet minder verzadigd vet
Vetten zijn als voeding erg belangrijk. Maar u moet wel een goede keuze maken welke vetten u eet. Het is al tientallen jaren bekend dat de consumptie van veel verzadigd vet het risico op insulineresistentie, en daarmee de kans om diabetes type 2 te krijgen, verhoogt48-54. Als we de hoeveelheid verzadigd vet verminderen en de hoeveelheid onverzadigd vet verhogen blijkt dat de kans op insulineresistentie te verlagen51-54.Volg geen vetarm dieet
Vetarm eten is zeker niet de juiste oplossing. Hierover komen zeer verontrustende geluiden. De bekende Amerikaanse voedingsgoeroe Walter Willet van laat via een onderzoek weten dat er een duidelijke relatie bestaat tussen vetarm eten en het risico op overgewicht. De Amerikaanse richtlijn om vetarme voeding te eten heeft geleid tot een enorme toename van overgewicht100,101.De Amerikanen hebben veertig jaar lang een "Low Fat" dieet gevolgd en zijn daardoor de dikste mensen ter wereld geworden. Als uw lichaam de calorieën uit vet gaat missen zoekt het lichaam van zelf naar alternatieven zoals koolhydraten waardoor het risico op overgewicht en insulineresistentie juist toeneemt57. Het is dan ook triest om te weten dat het Voedingscentrum ook een vetarm beleid voor staat.
Eet meer onverzadigd vet maar geen zonnebloemolie
Opnieuw geeft het Voedingscentrum wat betreft vetten een verkeerd advies. Ze schrijven"Er is gezond en minder gezond vet. Het ezelsbruggetje Verzadigd vet = Verkeerd, Onverzadigd vet = Oké is een handig hulpmiddel voor een gezonder eetpatroon"55.
Maar dat "ezelsbruggetje" klopt niet. Want het meest gegeten onverzadigde vet aanbevolen door het Voedingscentrum, zonnebloemolie, veroorzaakt hart en vaatziekten. Bovendien is er steeds meer bewijs dat het hier niet gaat om de absolute hoeveelheden aan verzadigd of onverzadigd vet maar om een zekere mate van balans tussen deze vetsoorten54.
Als je als Voedingscentrum verkondigt: "Verzadigd vet = Verkeerd" dan zorg je er voor dat Nederlanders geen verzadigd vet meer gaan eten want niemand wil iets doen waarvan de overheid beweert dat het "verkeerd" is. Dan doe je verzadigd vet dus in de ban en dat lijkt, vanwege de gewenste balans tussen verzadigd en onverzadigd vet, geen goed advies54.
Bovendien is de stelling "Onverzadigd vet = Oké" een veel te eenvoudige voorstelling van zaken. Want als u de keuze maakt voor onverzadigde vetten moet u ook in de gaten houden dat de balans tussen onverzadigde omega-6 en onverzadigde omega-3 niet wordt verstoord waardoor het risico op ernstige ziekten kan worden verhoogd. Dat wordt niet gemeld in de Vetwijzer van het Voedingscentrum55.
Veel vette vis is een goede keuze
Kokosvet is een goede keuze
Kokosvet is geen gewoon verzadigd vet
Opnieuw gaat het Voedingscentrum in de fout wat betreft de keuze van vetten. Kokosvet wordt in de ban gedaan omdat het Voedingscentrum denkt dat het hier om een verzadigd vet gaat58. Dat is complete onzin. Kokosvet heeft een gemiddelde ketenlengte (Medium Chain Trigycerides)59. Het heeft daardoor de voordelen van verzadigd vet, het is stabiel, ook bij verhitting maar heeft ook de voordelen van onverzadigd vet, het is heel gezond60-66. Het kan door het lichaam direct als energie gebruikt worden59,60.Kokosvet verlaagt het risico op hart en vaatziekten
Waarschijnlijk vermindert het gebruik van kokosvet de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten. In Sri Lanka is kokosvet het meest gebruikte vet60. De Verenigde Naties kwam al in 1978 tot de conclusie dat er een verband moest bestaan tussen het gebruik van kokosvet en de kans op overlijden ten gevolge van een hart- of vaatziekte. Sri Lanka heeft namelijk de laagste sterftecijfers als gevolg van deze ziekten ter wereld en de bevolking consumeert heel veel van deze vetsoort61. Recenter onderzoek bevestigt dat “medium-chain” vetzuren waartoe kokosvet behoort het risico op hart- en vaatziekten bij vrouwen met overgewicht kunnen verkleinen62.Kokosvet vermindert overgewicht
Bovendien blijkt het dat kokosvet uw verbranding kan stimuleren (thermogenesis) waardoor u een groot deel van de dag meer calorieën verbrandt63. De Japanse overheid is zo overtuigd van de gunstige werking van kokosvet bij overgewicht dat het een aantal producten met kokosvet een gezondheidskeurmerk heeft gegeven voor toepassing bij de behandeling van overgewicht64.Kokosvet verlaagt het risico op insulineresistentie
Het gebruik van kokosvet heeft ook een gunstige werking bij de preventie van diabetes type 2. Het gebruik van kokosvet maakt het lichaam namelijk gevoeliger voor insuline. Onverzadigde omega-3 vetzuren hebben een gelijksoortige werking65.Is de Nederlandse voeding eigenlijk wel gezond?
Boerenkool met worst
Tekorten aan vitamine A, B1, C en E, magnesium, kalium en zink
Het RIVM schrijft in de 2011 in de Dutch National Food Survey: "Uit de peiling blijkt ook dat een deel van de bevolking minder vitamine A, B1, C en E, magnesium, kalium en zink binnen krijgt dan wordt aanbevolen"66.90% van alle Nederlanders hebben een vezeltekort
Verder meldt het RIVM dat de inname van voedingsvezels in Nederland gemiddeld 15 - 23 gram per dag bedraagt, terwijl de Gezondheidsraad 30 - 40 gram per dag aanbeveelt66,68. Wat betreft de lage inname van vezels is de Gezondheidsraad het met het RIVM eens, want zij schrijft: "Op dit moment komt negentig procent van de Nederlandse bevolking niet aan de hoeveelheid voedingsvezel die in de richtlijn is verwoord"68.Grote tekorten aan visvetten
Ook wat betreft de visvetten gaat het in Nederland niet goed. De gemiddelde inname in Nederland bedraagt volgens het RIVM 48 - 110mg per dag, terwijl de Gezondheidsraad 450mg per dag aanbeveelt66,67.Schijf van vijf schiet tekort
Met de "Schijf van vijf" van het Voedingscentrum gaat het ook al niet zo goed, want we weten al dat veel brood, aardappelen, rijst of pasta eten, wat aanbevolen wordt, niet zo'n goed idee is als je diabetes wilt voorkomen. Zonnebloemolie was ook al geen aanrader als je hart en vaatziekten wilt vermijden. Hoe zit het dan met melk, een ander "speerpunt" van het Voedingscentrum?Helaas ook niet zo goed want er zijn steeds meer wetenschappelijke studies beschikbaar die stellen dat melk drinken helemaal niet zo gezond is, ook niet voor kinderen. Het verhoogt voor hen het risico op eczeem en astma. Verder wordt melkconsumptie in verband gebracht met een hoger risico op ernstige ziekten zoals diabetes type I, eierstokkanker, de darmziekte Crohn en overgewicht. Bovendien meldt het RIVM dat 34% van alle schadelijke transvetten die we binnen krijgen uit melkproducten komen66. Nog een glaasje melk?
Nederlanders hebben tekorten aan belangrijke vitamines en mineralen, een tekort aan voedingsvezels, een tekort aan visvetten en een verkeerde vetzuren balans. De Mediterrane of Paleolithische voedingswijze is duidelijk een gezondere keuze.
Mediterrane voeding een heel gezonde keuze
In 2005 publiceert het RIVM de resultaten van het HALE onderzoek waar gesteld wordt dat een mediterrane voeding het risico om aan een hart en vaatziekte te overlijden met 40% kan reduceren70.
Maar ook op het gebied van de preventie van diabetes type 2 is de mediterrane voedingswijze een goede keuze72-77. In 2006 concludeert een wetenschappelijke studie dat wel 90% van alle diabetes type 2 incidenten voorkomen kunnen worden door een gezonde voeding gebaseerd op de mediterrane voedingsprincipes72. Dat komt omdat een mediterrane voeding het risico op het metabole syndroom verlaagt73-77. Insulineresistentie is een vast onderdeel van het metabole syndroom, de voorbode van diabetes type 2.
De mediterrane voeding maakt overvloedig gebruik van olijfolie. Deze oliesoort draagt ook bij aan het verlagen van het risico op het metabole syndroom en diabetes77.
Het Voedingscentrum zou er beter aan doen om het gebruik van olijfolie in Nederland te bevorderen en een negatief advies te geven over het gebruik van zonnebloemolie.
Transvet waarschuwing
U krijgt sneller transvetten binnen dan u denkt
U heeft al kunnen lezen over de schadelijke effecten van fructose op onze gezondheid. Maar er liggen nog meer schadelijke stoffen op de loer. Transvetten, bijvoorbeeld. Dit zijn kunstmatige vetten die ontstaan wanneer een onverzadigde olie in een steviger, smeerbaar vet wordt omgezet. Bijvoorbeeld bij de productie van margarine. Margarine, ook de dieetvarianten, bevatten hierdoor transvetten78. U krijgt sneller transvetten binnen dan u denk. Becel margarine bevat bijvoorbeeld 1 gram transvetten per 100 gram en Liga Evergreen Appel, dat als zeer gezond wordt gezien, bevat ook 1 gram transvetten per 100 gram79,80. Dat is bijna de helft van de toegestane hoeveelheid zoals u later kunt lezen.Transvetten verhogen het risico op hart en vaatziekten
Veel bak en braad producten, koek, snacks en kant en klare producten bevatten ook transvetten. Staat er bij de ingrediëntenlijst bij plantaardig vet: gedeeltelijk gehard of gehydrogeneerd vet, dan bevat het product transvet. Dan moet u deze producten vermijden want de consumptie van transvetten verhoogt bijvoorbeeld het risico op hart en vaatziekten81,82.Transvetten verhogen het risico insulineresistentie en borstkanker
Transvetten verhogen ook het risico op insulineresistentie en daardoor het risico op diabetes type 283-88. Bovendien verhoogt het bij vrouwen het risico op borstkanker89. Maar de schadelijke effecten van transvetten blijken nog groter te zijn,Transvetten veroorzaken gezondheidsproblemen bij de volgende generatie
Vrouwen die tijdens de zwangerschap en de borstvoedingsperiode veel transvetten binnen krijgen kunnen ook gezondheidproblemen veroorzaken bij hun kinderen90-92. Transvetten verhogen het risico op een miskraam92. Transvetten zijn ook in staat om de hypothalamus van de foetus dusdanig te programmeren dat het lichaam op latere leeftijd minder gevoelig wordt voor het verzadigingssignaal dat insuline afgeeft90. Hierdoor kan een hoger risico op overgewicht ontstaan. Bovendien blijkt de consumptie van transvetten tijdens de borstvoedingsperiode het risico op insulineresistentie van hartcellen te verhogen91. Dit heeft waarschijnlijk gevolgen voor de werking van het hart.Wat gebeurt er buiten Nederland met transvetten?
Transvetten kunnen in zijn geheel uit de voeding verdwijnen. Dat bewijst de Deense overheid. In 2003 heeft de Danisch Nutritional Council de Deense politiek overtuigd dat transvetten uit de voeding verwijderd konden worden zonder dat dit gevolgen had voor de prijs, de smaak en de beschikbaarheid van voeding95. Zelfs uit producten zoals patatfrites96. De Denen denken dat de successtory van het verbieden van transvetten in voeding een voorbeeld kan zijn voor andere landen die dezelfde stappen overwegen.In 2007 herhaalt New York de Deense successtory door alle transvetten in voeding te verbieden, ook in de zogenaamde "fast food" restaurants97.98. Maar wat doet ons land op het gebied van de regelgeving omtrent transvetten?
Wat doet onze overheid op het gebied van transvetten?
Wat opvalt is dat de Gezondheidsraad in 2002 aangeeft dat de maximale inname van transvetten 0,8% van onze totale energie inname mag bedragen93. In 2011 wordt deze waarde naar 1% verhoogd94. Ik hoop dat deze verhoging niet het gevolg is geweest van een succesvol lobbytraject vanuit de industrie.0,8 % (2002 limiet) van de energie-inname uit transvetten komt neer op 2 gram transvetten per dag wanneer je voeding 2000 kcal bevat. Bij een limiet van 1% wordt dat 2,5 gram. Nu weet u meteen hoe schadelijk die ene gram transvetten per 100 gram Liga is.
De "overwinning" van Prof. Dr. Katan
Katan vindt dit resultaat een "overwinning" van het Nederlandse Poldermodel. Maar ik denk dan "doe toch eens normaal man" dat is vier maal meer dan het RIVM als verantwoord acht. Als u dus vaak bij McDonalds eet komt u zeker boven de 1% energielimiet van het RIVM uit94. Ik ben het dus niet eens met Katan maar vind dat de Nederlandse overheid opnieuw laat zien dat ze bij belangrijke gezondheidszaken geen beslissingen durven nemen. Dit "resultaat" blijft dan ook ver achter bij de 0% transvetten in de New Yorkse fast food restaurants.
Het Nederlandse Poldermodel verschuift de verantwoordelijkheid van de overheid bij de verlaging van transvetten in onze voeding veel te veel naar de burger en het bedrijfsleven. Het Poldermodel is zeer kwetsbaar voor activiteiten van lobbyisten.
Laten we de "overwinning van Katan" even in cijfers uitdrukken. Katan voert aan dat de transvetten bij McDonalds van 21% (energie) zijn teruggebracht naar 4% (energie)99. McDonalds is een Amerikaanse franchise firma. Laten we nu even aannemen dat er daardoor in Amerika ook 21% (energie) transvetten zitten in een portie patatfrites. Dat betekent dan 8 gram aan transvetten in een portie van 150 gram102. Met de 4% (energie) in het transvetarme "patatje Katan" komt dat neer op 1,5 gram per portie.
Het RIVM stelt in 2011 dat de Nederlanders gemiddeld 1,1 - 1,5 gram transvetten per dag binnen krijgen en dat deze waarden onder de norm van de 1% van de totale dagelijkse energie inname blijft94. Katan heeft dus bereikt dat u met één patatje meer dan de helft van de maximaal toegestane dagdosis aan transvetten binnen krijgt. Wat een "overwinning".
Misschien moet Katan ook eens kijken naar de echte bron van transvetten in Nederland: melk. Want het RIVM meldt dat 34% van alle schadelijke transvetten die we in Nederland binnen krijgen uit melkproducten komen66. Ik denk niet dat Katan dat, gezien zijn belangen en nevenfuncties, gaat doen.
Extra beweging
Weerstandstraining ook wel krachttraining genoemd blijkt erg goed te werken. Waarschijnlijk komt dat doordat er meer spieren worden ontwikkeld wat gunstig werkt op het verlagen van het glucoseniveau en insulineresistentie107.
Ook voor kinderen is extra beweging naast een gezonde verantwoorde voeding erg belangrijk. 50 - 60% van alle kinderen met overgewicht blijkt namelijk het metabole syndroom (MetS) te hebben108,109. Voor kinderen met MetS blijkt een combinatie van aerobics en weerstandstraining erg goed te werken108.
Aanbevelingen aan de overheid |
|
Maagdarmstoornissen: Candida infectie - Prikkelbaredarmsyndroom - Crohn - Colitus Ulcerosa - CVS/ME: Chronische vermoeidheid Syndroom - Diabetische complicaties: Bloeduiker stabilisatie - Neuropathie - Retinopathie - Nefropathie - Hart- en vaatziekten: Cardiomyopathie en Hartfalen - Hoge bloeddruk - Cholesterol verlaging - Aderverkalking (atherosclerose) - Spataderen - Levensverlenging: 100 jaren jong - DHEA - Melatonine - 65+ - Kanker: - Ondersteuningstherapie bij kanker - Bot en gewrichtsaandoeningen: - Artrose - Artritis - Osteoporose - Fibromyalgie: - Fibromyalgie - Urinewegaandoeningen: - Prostaatklachten - Blaasontsteking - Vrouwenklachten: Menopauze - Premenstrueelsyndroom - Overgewicht: - Overgewicht - SLIM - Oogaandoeningen: Staar - Slecht zien Andere artikelen: - HPU - Astma - Multiple Sclerose - Psoriasis - Depressie